Op maandag 15 augustus trok de praalstoet ter gelegenheid van 450 jaar processie van de Heinkensberg door de straten van Wever, een deelgemeente van Glabbeek. Ondanks een fikse regenbui ging de processie toch door en bij aankomt aan de Kapel van de Heinkensberg waar de historische evocatie doorging klaarde de hemel op en scheen de zon opnieuw. Ruim 1.500 bezoekers zakten af naar Wever voor deze feesteditie. En het processiecomité voorzag ook in randactiviteiten na de processie zoals een grote dorpsbarbecue dat er een echt dorpsfeest van maakte. Geert Grootjans richtte in 2017 samen met enkele dorpsgenoten, een nieuw processiecomité op dat met financiële ondersteuning van de gemeente deze feesteditie in goede banen leidde.
“We willen de dorpsgemeenschap niet laten verbrokkelen zoals dat in vele kleine dorpen in Vlaanderen al vaak het geval is en inwoners elkaar gewoonweg niet meer kennen. Door activiteiten zoals de processie willen we vooral de sociale cohesie in ons dorp versterken, alleen zo leren nieuwe en oude inwoners elkaar veel beter kennen en wordt er samengewerkt met jong en oud. Ons processiecomité zette daarom, met talrijke vrijwilligers, de schouders onder deze 25-jarige feesteditie van de processie van de Heinkensberg”, zegt Geert Grootjans, één van de drijvende krachten achter het initiatief.
Bisschop Koen Vandenhoutte leidde het religieuze feest en burgemeester Peter Reekmans (Dorpspartij), die voor de gelegenheid zijn ceremonieel ambtskostuum droeg, hield de feestrede waarin hij het groot erfgoedbelang en de verbindende factor van deze processie voor de dorpsgemeenschap benadrukte.
“De 25-jarige bijzondere feesteditie ter gelegenheid van 450 jaar processie van de Heinkensberg dat na zoveel jaren nog steeds enorm leeft en gedragen wordt door een gans dorp is een toonbeeld van uiterst belangrijk immaterieel erfgoed. Net vanuit een sterk gemeenschapsgevoel wordt dit erfgoed levend gehouden. Want ook al is het ontstaan van deze kapel misschien maar een legende, toch is het één van de rijke tradities die we hebben overgenomen van onze voorouders. Daarom is het zo belangrijk om deze tradities in ere te houden en laten verder te leven bij de volgende generaties” speechte burgemeester Peter Reekmans.
Volgens de legende werd de kapel gebouwd in 1572 door de Spaanse generaal Don Dionysius Vicca die door de hertog van Alva naar deze streek was gezonden om de rust in het Hageland te herstellen. Op de Heinkensberg zou hij slag geleverd hebben tegen een Geuzenleger dat sterker in aantal zou geweest zijn dan de Spanjaarden. Generaal Vicca vreesde een nederlaag en aanriep Moeder Gods die hij beloofde een heiligdom te stichten als hij de strijd zou winnen. Hij overwon en als dankbetuiging bouwde hij 450 jaar geleden na de veldslag hier op de Heinkensberg een kapel.
Toespraak van burgemeester Peter Reekmans tijdens de feesteditie van 450 jaar processie van de Kapel van de Heinkensberg – 15 augustus 2022
Waarde Monseigneur,
Waarde heer priester,
Collega’s van het gemeentebestuur,
Geachte aanwezigen,
Beste dorpsgenoten,
Processies hebben historisch een insteek van volksdevotie vanuit dankbaarheid of een bede om onheil te voorkomen. De processie ter ere van Onze-Lieve-Vrouw van de Heinkensberg groeide uit tot enorm belangrijk erfgoed dat balanceert tussen de religieuze en sociale dimensie van het gebeuren. De talrijke opkomst voor 450 jaar processie van de Heinkensberg vandaag bewijst net de sterk verbindende factor ervan binnen onze lokale dorpsgemeenschap en draagt uitermate bij tot samenhorigheid en het identiteitsbewustzijn van de inwoners van ons dorp.
Lokaal erfgoed zoals dit helpt elkeen van ons bij het begrijpen van onze geschiedenis, onze identiteit en restanten van ons verleden. Cultureel erfgoed is namelijk de verzamelnaam voor alles wat tot stand kwam door onze voorouders of door hen gemaakt is en vandaag nog steeds bestaat en hierdoor een grote waarde blijft hebben voor ons als gemeenschap.
De kapel van de Heinkensberg is roerend erfgoed dat voor iedereen permanent zichtbaar is. Maar gans het gebeuren rond deze 25-jarige bijzondere feesteditie ter gelegenheid van 450 jaar processie hier vandaag dat na zoveel jaren nog steeds enorm leeft en gedragen wordt door een gans dorp is een toonbeeld van uiterst belangrijk immaterieel erfgoed. Vanuit een sterk gemeenschapsgevoel wordt dit erfgoed levend gehouden en dat is ook de reden waarom we als gemeentebestuur het processiecomité dat bestaat uit talrijke vrijwilligers fors ondersteunen.
Want ook al is het ontstaan van deze kapel misschien maar een legende, toch is het één van de rijke tradities die we hebben overgenomen van onze voorouders. En het zijn net deze tradities die onbewust de ondergrond van ons dagelijks denken en handelen vormen, daarom is het zo belangrijk om deze tradities in ere te houden en laten verder te leven bij de volgende generaties.
Dit brengt mij bij de legende zelf die gebaseerd is op een verhaal dat zich op de tijdlijn van onze geschiedenis situeert tijdens de tachtigjarige oorlog die plaatsvond tussen 1568 en 1648. In 1568 (454 jaar geleden) voerde de Spaanse Koning Filips II eigenzinnige kerkhervormingen door wat leidde tot het begin van de tachtigjarige oorlog en waarbij ook deze streek bezet werd door de Spanjaarden. De gevreesde Hertog van Alva werd de gouverneur van de Nederlanden, waartoe ook onze contreien toen tot behoorden en hij kreeg af te rekenen met een leger van opstandelingen onder leiding van Willem van Oranje, die de Geuzen genoemd werden. Volgens de legende werd deze kapel gebouwd in 1572 door de Spaanse generaal Don Dionysius Vicca die door de hertog van Alva naar deze streek was gezonden om de rust in het Hageland te herstellen.
Hier op de Heinkensberg zou hij slag geleverd hebben tegen een Geuzenleger dat sterker in aantal zou geweest zijn dan de Spanjaarden. Generaal Vicca vreesde een nederlaag en aanriep Moeder Gods die hij beloofde een heiligdom te stichten als hij de strijd zou winnen. Hij overwon en als dankbetuiging bouwde hij 450 jaar geleden na de veldslag hier op de Heinkensberg een kapel. De kapel zou oorspronkelijk een eenvoudige nis geweest zijn, waarin het Mariabeeld dat vervaardigd werd uit perelaar zou aangebracht zijn door de Spaanse generaal Don Dionysius Vicca. De generaal zou in 1584 overleden zijn in Attenrode, waar hij in de vroegere kerk werd begraven voor het altaar. Het graf zou verdwenen zijn tijdens de bouw van de nieuwe kerk en een koperen gedenkplaat ter nagedachtenis aan hem werd opgehangen hier achteraan in de kapel. In 1922 werd er aan de kapel een koor aangebouwd ter gelegenheid van de viering van de 350ste editie van de processie van de Heinkensberg. In 1966 werd de kapel die toen in verval was heropgebouwd onder pastoor Savonet en het werk werd door plaatselijke vaklui gratis uitgevoerd. In 2016 werd de kapel door ons als gemeentebestuur opnieuw gerenoveerd om dit materieel erfgoed te conserveren voor de toekomst.
Dit gemeentebestuur hecht enorm veel belang aan het conserveren van ons kerkelijk erfgoed omdat onze gemeente bestaat uit 6 kerkendorpen die letterlijk ontstaan zijn onder de kerktoren. Of je als inwoner nu gelovig of niet-gelovig bent, dit speelt uiteindelijk geen enkele rol bij het belang om kerken en kapelletjes te conserveren voor de toekomst. Want het fundament van de normen, waarden en rijkdom van onze Westerse beschaving ligt onmiskenbaar bij het christendom. Het zijn net de kerken en kapelletjes in ons dorp die ons het oudste beeld geven vanwaar wij met zijn allen vandaan komen. En bovendien zijn de 6 kernwaarden van het christendom: vertrouwen, respect, samenhorigheid, rechtvaardigheid, zorgzaamheid, vergeving en verwondering vandaag nog steeds enorm belangrijke pijlers van een warme dorpsgemeenschap als de onze.
Ik wil tot slot als enorm fiere burgemeester besluiten met een bedanking aan de talrijke vrijwilligers en inwoners van Wever van verschillende generaties die deze prachtige traditie na al die jaren zo sterk laten verder leven is een echt dorpsfeest zoals vandaag. De enorme opkomst voor de jubileumeditie van de praalstoet vandaag geeft ons nu al de absolute zekerheid dat er een jongere generatie klaarstaat die de vaste wil heeft om deze traditie ook in de toekomst voor onze kinderen en kleinkinderen te zullen laten verder bestaan. Bij leven en welzijn zie ik iedereen hier graag terug binnen 25 jaar.
Leve Wever, leve Glabbeek!
Foto: De burgemeester en enkele schepenen samen met bisschop Koen Vanhoutte